του Δημήτρη Καλαντζή.
Ο Ίρβιν Γιάλομ γράφει κάτι πολύ παρηγορητικό για όσους έχουν την αγωνία του θανάτου. Σε ελεύθερη απόδοση πάει κάπως έτσι: να σκέφτεσαι ότι θα πεθάνεις όταν θα είσαι έτοιμος να πεθάνεις. Όταν θα έχεις ζήσει αυτά που ήθελες να ζήσεις. Όταν ΔΕΝ θα έχεις να προσμένεις κάτι καλύτερο. Όταν η ζωή σου θα είναι περισσότερο βάσανο παρά χαρά. Τότε θα πεθάνεις. Και δεν θα έχεις καμία αγωνία για αυτόν σου τον θάνατο…
Όμορφο δεν είναι;
Ούτε βίαιος θάνατος, ούτε κάποια αρρώστια που θα σου κόψει απότομα τη διαδρομή. Απλώς η φυσική ολοκλήρωση του κύκλου: «ύπαρξη (γέννηση), ζωή, ανυπαρξία (θάνατος)».
Το πρόβλημα εντοπίζεται στην ενδιάμεση περίμετρο του κύκλου.
Διότι η έναρξη και το τέλος έχουν αντικειμενικές παραμέτρους: γεννιέσαι σε μια συγκεκριμένη ημερομηνία, σε έναν συγκεκριμένο τόπο, από συγκεκριμένους γονείς και πεθαίνεις σε μία συγκεκριμένη ημερομηνία, σε οποιονδήποτε τόπο, μόνος ή με κάποιους ανθρώπους δίπλα σου.
Στο ενδιάμεσο όμως; Πώς να ορίσεις ότι η ζωή σου έχει ολοκληρώσει τον κύκλο της; Πότε καταλαβαίνεις ότι δεν έχεις πια τίποτα να λαχταράς, τόσο όμορφο και καλό, όσο αυτά που έχεις ήδη ζήσει;
Η συγκεκριμένη ενδοσκόπηση συνήθως αναβάλλεται μέσω του μηχανισμού της αναπαραγωγής και της μετάθεσης των υπαρξιακών αγωνιών στους απογόνους.
Οι περισσότεροι άνθρωποι ξαναζούν την νεότητά τους μέσα από μία περίπλοκη προβολή του εαυτού τους στα παιδιά τους και στη συνέχεια στα εγγόνια τους. Νιώθουν ότι τους «χρειάζονται» – επομένως η ζωή τους σίγουρα δεν έχει ολοκληρώσει τον κύκλο της – ενώ συνεχίζουν να ελπίζουν για το επόμενο πιο «καλό και όμορφο», το οποίο όμως δεν θα προκύψει από τους ίδιους, αλλά από τους απογόνους τους.
Είναι ένας ασφαλής τρόπος αναβολής ή άρνησης αντιμετώπισης του ερωτήματος: πότε έχω ολοκληρώσει τον δικό μου κύκλο ζωής;
Ένας άλλος λόγος για να μην σε απασχολεί το ερώτημα είναι οι «ανοιχτοί λογαριασμοί». Για παράδειγμα, όταν νιώθεις ότι έχεις αδικηθεί στη ζωή σου και πρέπει να πάρεις τη ρεβάνς.
Ή όταν λαχταράς περισσότερες επαγγελματικές επιτυχίες ή περισσότερη κοινωνική αναγνώριση. Σε πιο ευτελές επίπεδο, όταν βάζεις ως στόχο της ζωή σου, περισσότερα χρήματα, ένα πιο ακριβό αυτοκίνητο, ένα πιο όμορφο σπίτι, μία ακόμα άχρηστη πολυτέλεια, μία ή έναν πιο όμορφη/ο, νεότερη-ο ερωτική/ο σύντροφο, περισσότερη διασκέδαση, περισσότερους ανταγωνισμούς κ.α.
(Πόσο κουραστικά είναι όλα αυτά και πόσο αδιέξοδα…)
Από την άλλη, όταν αναγνωρίζεις ότι έχεις ερωτευθεί και σε έχουν ερωτευθεί, έχεις αγαπήσει και σε έχουν αγαπήσει, έχεις πετύχει κάποια πράγματα (όσα μπορούσες ή όσα ήθελες στην επαγγελματική σου ζωή), έχεις ταξιδέψει, έχεις γνωρίσει ενδιαφέροντες ανθρώπους, έχεις κάνει περισσότερο καλό στους γύρω σου από όσο κακό, έχεις ζήσει για αρκετά χρόνια μία καλή ζωή (βάση των δικών σου προϋποθέσεων, δυνατοτήτων και επιθυμιών)… τότε το ερώτημα έρχεται αμείλικτο: μήπως είναι η ώρα της αποδρομής, της απόσυρσης, τους τέλους;
Σε κάποιους ανθρώπους αρέσουν οι δίωρες ταινίες και όχι οι μακρόσυρτες σειρές του Netflix. Διότι στη δεύτερη, την τρίτη ή την… ένατη σεζόν μιας σειράς, το στόρυ έχει σίγουρα κάνει «κοιλιά» και προσπαθεί με απίθανες «ανατροπές» – τραβηγμένες από τα μαλλιά – απλώς να… κρατηθεί στη ζωή.
Να κρατηθεί στη ζωή…
Μπορεί αυτός να είναι ο αυτοσκοπός στη ζωή;
Απλώς να επιβιώνεις;
Φωτογραφία ανάρτησης: Γυμνό ανδρικό πνεύμα που κρατά γυναικείο αγαλματίδιο (λεπτομέρεια). Γλυπτό τoυ Franz von Zauner, 1785.
Δημήτρης Καλαντζής
&media=https://i0.wp.com/www.postmodern.gr/wp-content/uploads/2020/10/Franz-Anton.jpg?fit=679%2C464&ssl=1){kind=link}