Σαράντα ένας πυροβολισμοί – Η αθώωση τεσσάρων λευκών αστυνομικών

του Δημήτρη Καλαντζή.

Στις 4 Φεβρουαρίου του 1999 η Νέα Υόρκη ξυπνά με μία είδηση γροθιά στο στομάχι: τέσσερις λευκοί αστυνομικοί σκότωσαν έξω από το σπίτι του στο Μπρονξ, έναν 23χρονο άνδρα αφρικανικής καταγωγής. Τον σκότωσαν με σαράντα έναν πυροβολισμούς. Στην πραγματικότητα, τρύπησαν κάθε ζωτικό όργανο του σώματός του, δίχως να του αφήσουν την παραμικρή πιθανότητα να επιζήσει…

Ο 23χρονος ονομαζόταν Amadou Diallo. Είχε φτάσει στην Αμερική έναν χρόνο νωρίτερα για να εκπληρώσει το όνειρό του, να σπουδάσει σε αμερικανικό πανεπιστήμιο. Καταγόταν από μία εύπορη οικογένεια εμπόρων της αφρικανικής Γουινέας. Δεν είχε εμπλακεί ποτέ του με τον νόμο, δεν είχε φέρει καμία αντίσταση στους αστυνομικούς, δεν ήταν υπό την επήρεια ουσιών, δεν είχε δώσει καμία αφορμή για να θεωρηθεί «επικίνδυνος» ή ακόμα και «ύποπτος». Απλώς έβαλε το χέρι του στην τσέπη του μπουφάν του για να βγάλει τα κλειδιά και να ξεκλειδώσει την εξώπορτα του σπιτιού του. Και αυτή τη στιγμή δέχτηκε σαράντα έναν πυροβολισμούς…

Η συνοικίες των αφροαμερικανών της Νέας Υόρκης «βράζουν». Το σημείο, η εξώπορτα, που εκτελέστηκε ο Amadou, γεμίζει από λουλούδια και σπαρακτικά μηνύματα. Σύντομα ξεσπούν οι πρώτες διαδηλώσεις. Οι ακτιβιστές της Αφροαμερικανικής κοινότητας απαιτούν την τιμωρία των αστυνομικών. Θεωρούν ότι η αυτή η δολοφονία είναι το πρώτο δείγμα γραφής του νεοεκλεγμένου δήμαρχου Τζουλιάνι και του δόγματος περί “νόμου και τάξης” που στόχευε όσους δεν είχαν λευκό δέρμα. Η πολιτεία αναγκάζεται να απαγγείλει κατηγορίες για ανθρωποκτονία εναντίον των τεσσάρων λευκών αστυνομικών.

Όλοι τότε πιστεύουν ότι η καταδίκη των αστυνομικών θα ήταν μία εύκολη υπόθεση. Γκρίζα σημεία δεν υπήρχαν. Υπήρχε μόνο ένα ποινικό σύστημα που απέδειξε ότι είχε μεγάλα περιθώρια εκπλήξεων…

Με μία εξαιρετικά σπάνια απόφαση, η εκδίκαση της υπόθεσης μεταφέρεται από το Μπρονξ της Νέας Υόρκης στο Άλμπανι. Από μία περιοχή δηλαδή όπου οι ένορκοι θα ήταν τουλάχιστον κατά το ήμισυ Αφροαμερικανοί, σε μία άλλη που οι Αφροαμερικανοί αποτελούσαν μόλις το 15% του πληθυσμού. Η μεταφορά αποφασίστηκε για λόγους «δίκαιης δίκης», καθώς κρίθηκε ότι όλοι οι κάτοικοι του Μπρονξ είχαν ήδη καταδικάσει τους λευκούς αστυνομικούς. Με τη μεταφορά επίσης, ήταν δεδομένο ότι δεν θα μπορούσαν πολλοί διαδηλωτές να παρευρίσκονται καθημερινά έξω από το δικαστήριο, ζητώντας δικαιοσύνη.

Με τη μεταφορά της δίκης, η υπεράσπιση των αστυνομικών είχε πετύχει ήδη μία σημαντική νίκη. Την επόμενη θα της την χάρισε η αδυναμία του δημόσιου κατηγόρου να “προσωποποιήσει” το θύμα.

Στη δίκη δεν ακούστηκε το όνομα του Amadou. Οι ένορκοι δεν έμαθαν για τον χαρακτήρα του νέου, δεν άκουσαν για τα όνειρά του, δεν αφουγκράστηκαν τον πόνο της μάνας του. Ο Amadu ήταν απλώς ένα θύμα της οπλοχρησίας των αστυνομικών.

Αντίθετα, οι αστυνομικοί έδωσαν μία τέλεια ανθρώπινη εικόνα στους ενόρκους. Είχαν χαμηλωμένα τα κεφάλια, συγκινήθηκαν, έκλαψαν, μίλησαν για τους φόβους τους, για τις οικογένειές τους.

Οι ένορκοι αποφασίζουν ομόφωνα να τους αθωώσουν. Πείστηκαν ότι έκαναν «λάθος εκτίμηση της κατάστασης»…

Η κοινή γνώμη πάγωσε.

Πως ήταν δυνατόν να μην τιμωρείται μία «κακή εκτίμηση» που στέρησε μία ζωή;
Πως αθωώθηκαν τέσσερις οπλισμένοι και εκπαιδευμένοι άνδρες που τα έβαλαν με έναν άοπλο νεαρό;
Γιατί να πυροβολήσουν σαραντα μία φορές κάποιον που δεν κρατούσε πιστόλι και βρισκόταν μακριά τους για να αποτελεί απειλή;

Η μητέρα του Amadou έκανε έκκληση για ειρήνη. Μέσα στη συντριβή της αδικίας, ζήτησε να μη χυθεί αίμα στους δρόμους της Νέας Υόρκης για τον χαμό του παιδιού της.

Οι ένορκοι αναγκάστηκαν να απεκδυθούν την ανωνυμία τους και να δώσουν συνέντευξη τύπου, ώστε να εξηγήσουν την ομόφωνη αθώωση. Μία γυναίκα εξ αυτών, Αφροαμερικανικής καταγωγής, είπε στους δημοσιογράφους: «δυστυχώς ο δημόσιος κατήγορος δεν μας έδωσε καμία βοήθεια να τους καταδικάσουμε. Δεν μπορούσαμε παρά να τους αθωώσουμε…»

Δύο από τους αστυνομικούς επέστρεψαν στο σώμα. Οι άλλοι δύο προτίμησαν την πυροσβεστική. Η οικογένεια του Amadou αποζημιώθηκε από την πολιτεία της Νέας Υόρκης με ένα μεγάλο ποσό, από το οποίο δημιουργήθηκε ένα ίδρυμα χορήγησης υποτροφιών σε νέους Αφροαμερικανικής καταγωγής.

Οι σαράντα ένας πυροβολισμοί των τεσσάρων λευκών αστυνομικών πέρασε στην ιστορία της πόλης. Και έρχεται στην επικαιρότητα κάθε φορά που η αστυνομική βία βάζει στο στόχαστρο έναν Amadou.

Είναι η ιστορία του American Skin από τον Bruce Springsteen.

Η ιστορία ενός νέου που ήθελε να φορέσει «αμερικανικό δέρμα». Και υπόσχεται στη μητέρα του να είναι πάντα ευγενικός με την αστυνομία. Και να έχει τα χέρια του ανοιχτά για να τα βλέπουν οι αστυνομικοί. Ώστε να μην γεμίσει το ποτάμι αίμα…

AMERICAN SKIN
by Bruce Springsteen

Is it a gun? Is it a knife?
Is it a wallet? This is your life
It ain’t no secret
It ain’t no secret
No secret, my friend
You can get killed just for living in your American skin

41 shots
Lena gets her son ready for school
She says, “On these streets, Charles
You’ve got to understand the rules
If an officer stops you
Promise me you’ll always be polite
And that you’ll never ever run away
Promise Mama, you’ll keep your hands in sight”

41 shots
Is it a gun? Is it a knife?
Is it in your heart? Is it in your eyes?
It ain’t no secret (It ain’t no secret)
It ain’t no secret (It ain’t no secret)
It ain’t no secret (It ain’t no secret)

41 shots
And we’ll take that ride
Across this bloody river
To the other side

41 shots
I got my boots caked in this mud
We’re baptized in these waters (we’re baptized in these waters)
And in each other’s blood (and in each other’s blood)

Το εξώφυλλο του New Yorker για τη δολοφονία του Amadou τον Μάρτιο του 1999.

Bio
Latest Posts

Δημήτρης Καλαντζής

Γεννήθηκε, μεγάλωσε και ζει στο κέντρο της Αθήνας. Σπούδασε δημοσιογραφία στο «Εργαστήρι» και Ελληνικό Πολιτισμό στο ΕΑΠ. Έχει δουλέψει σε εφημερίδες, ραδιοφωνικούς & τηλεοπτικούς σταθμούς και τώρα διερευνά τους κώδικες του διαδικτύου. Αγαπά τις ανθρώπινες ιστορίες και τις γάτες.