του Θοδωρή Κολυδά.
Έχουν περάσει 12 χρόνια από τότε που για πρώτη φορά στον χώρο των media, και μέσα από την συχνότητα του Mega, προσέθεσα στο λεξιλόγιό μας τον όρο «Μετεωρολογική Βόμβα». Ήθελα να καταδείξω την ένταση της εκρηκτικής κυκλογέννεσης (δημιουργίας χαμηλού) στο Αιγαίο που έγινε τον Ιανουάριο του 2004. Ήταν ένα πρωτοφανές μετεωρολογικό φαινόμενο. Η ατμοσφαιρική πίεση έπεσε στα 972 mb στον Μετεωρολογικό Σταθμό της Ικαρίας. H περίπτωση αυτή εξετάστηκε από πολλούς ερευνητές Έλληνες και ξένους και μεταξύ αυτών, οι Λαγουβάρδος Κ, Κοτρώνη Β. και Defer Ε.
Θυμάμαι πολύ καλά την έκπληξη ορισμένων, που αρχικά με «κατέκριναν» για τον «κινδυνολογικό» τίτλο(!). Αργότερα, όταν είδαν τα αποτελέσματα εκείνης της κακοκαιρίας, αλλά και όταν διάβασαν την πρωτότυπη αναφορά του όρου σε επιστημονικό σύγγραμμα της δεκαετίας του 80 από το MIT, κατάλαβαν τι εννοούσα.
Στο πέρασμα του χρόνου, διαπιστώνω ότι ο χαρακτηρισμός «Μετεωρολογική Βόμβα» χρησιμοποιείται όλο και πιο συχνά, χωρίς βέβαια να έχουμε ανάλογες ακραίες καταστάσεις.
Βλέπετε, όταν το μάτι πέφτει σε ένα επιστημονικό άρθρο εφημερίδας ή ιστοσελίδας, συνήθως προσπερνάμε αδιάφορα. Όταν όμως ο τίτλος έχει κάτι κινδυνολογικό και «πιασάρικο», τότε τα «κλικς» και τα «likes»… απογειώνονται. Είναι αυτονόητο όμως ότι αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί εκτός αν θέλουμε να έχουμε την κατάληξη του Βοσκού που φώναζε «Λύκος» και δεν τον άκουγε κανείς…
Αξίες επαίνου είναι οι προσπάθειες που γίνονται από ιδιώτες και ειδικά από την ιστοσελίδα http://ellinikahoaxes.gr/ εναντίον της παραπληροφόρησης. Στο Δημόσιο και ειδικά στον χώρο της Μετεωρολογίας, είναι απαραίτητο να αναληφθούν ανάλογες πρωτοβουλίες. Στο νέο Οργανόγραμμα της ΕΜΥ (που βρίσκεται υπό διαμόρφωση), θα πρέπει να προβλεφθεί δημιουργία Γραφείου Τύπου, Νομικού Συμβούλου, καθώς να υπάρχει και πρόβλεψη για ενεργή παρουσία στα κοινωνικά δίκτυα (Twitter, Facebook κ.α.), ώστε να ακούγεται μία έγκυρη φωνή στην κοινωνία.
Αυτό θα πρέπει να γίνει παράλληλα με την ενίσχυση της υπηρεσίας σε έμψυχο υλικό, καθώς οι επιστήμονές της παλεύουν τα τελευταία χρόνια με «νύχια και με δόντια» να τα βγάλουν πέρα με τις βάρδιες στο δύσκολο επιχειρησιακό τους έργο. Επίσης θα πρέπει να γίνουν ενέργειες και δράσεις, οι οποίες θα στοχεύουν από την μια μεριά στην εκλαΐκευση της επιστήμης και από την άλλη στη θέσπιση απαραίτητων όρων δημοσιογραφικής δεοντολογίας, τουλάχιστον στα μετεωρολογικά θέματα και ειδικά στον χώρο του διαδικτύου. Για να γίνω ποιο συγκεκριμένος, θα αναφέρω ένα παράδειγμα.
Σε προηγούμενη ανάρτησή μου στο FB μίλησα για το θέμα της «Ψυχρής Λίμνης» σε ένα site το οποίο μόνο για το θέμα αυτό είχε δίκιο. Μέσα στο άρθρο του όμως υπήρχαν και άδικες επιθέσεις, καθώς έθιγε άτομα τα οποία παρουσίαζε ως οπαδούς «μιας συνομωσίας» . Άντε τώρα να πείσεις αυτούς τους ανθρώπους ότι η σκόνη από την Αφρική μπορεί να έρθει ακόμη και με ελαφρύ βοριαδάκι, αφού δεν ταξιδεύει με τον άνεμο επιφανείας αλλά με τη ροή του ανέμου στα κατώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας (νοτιοδυτικό ρεύμα κατά κανόνα). Χρειάζεται πολλή δουλειά, υπομονή και κυρίως στιβαρές επιστημονικές θέσεις για να υποστηρίξεις ότι δεν είσαι ….ελέφαντας! Κι όμως, πρέπει να το κάνεις. Διότι όταν έχεις αδιάσειστα στοιχεία, τότε οι φωνές αυτές γίνονται ψίθυροι. Διαβάστε για παράδειγμα, το άρθρο μου για το αν μας … ψεκάζουν ή όχι στο protothema.gr.
Η ΨΥΧΡΗ ΛΙΜΝΗ
Πριν λίγες ημέρες από γνωστό τρομολαγνικό site, γράφτηκε ότι το φαινόμενο της «Ψυχρής Λίμνης» θα σαρώσει την Ελλάδα και το «θέμα» αυτό μπήκε σε αναπαραγωγή ακόμη και από ιστοσελίδες μεγάλης αναγνωσιμότητας. Γεγονός είναι ότι η ορολογία αυτή ειπώθηκε μέσα σε δελτίο καιρού, δηλαδή από εκπομπή περιορισμένου –σχετικά- χρόνου, όπου ο παρουσιαστής δεν έχει εκ των πραγμάτων τη δυνατότητα να εξηγήσει το φαινόμενο. Πήραν λοιπόν οι καιροσκόποι την τρίχα και την έκαναν …τριχιά, καθώς συνδέσανε το Great Lakes Effect με την Ψυχρή Λίμνη. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα την παραπληροφόρηση του κόσμου για μια ακόμη φορά…
Με την πρόσφατη κακοκαιρία δεν επηρεάστηκε η Αττική, αλλά στην Τρίπολη σημειώθηκε ρεκόρ βροχόπτωσης 24ωρου, καθώς έπεσαν 148 χιλιοστά βροχής με προηγούμενο μέγιστο Ιουνίου τα 67 χιλιοστά και έτους (από 30-12-84) τα 110.7 χιλιοστά βροχής.
Επειδή το θέμα της παραπληροφόρησης δεν περιορίζεται μόνο στα θέματα της επιστήμης, πιστεύω ότι θα πρέπει να ξεκινήσει ένας κοινωνικός διάλογος από όλους τους φορείς και, χωρίς εντάσεις, να εξευρεθούν οι βέλτιστες λύσεις αντιμετώπισης του προβλήματος. Για μετεωρολογικά θέματα, η ΕΜΥ θα μπορούσε να συμβάλει θετικά με την διοργάνωση ημερίδων για το κοινό ή για φορείς σε συνεργασία με την Γραμματεία Τύπου και την ένωση Συντακτών.
Αντί επιλόγου, για τους λάτρεις της Μετεωρολογίας, προτείνω τα εξής συγγράμματα και πηγές πληροφόρησης:
Σπανός, Σεραφείμ (2004, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ)), Κλιματολογία των ψυχρών λιμνών κατά τη θερινή περίοδο στη Νότια Βαλκανική και την Ανατολική Μεσόγειο
http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/14665#page/1/mode/2up
ΚΑΡΑΛΗΣ, ΙΩΑΝΝΗΣ (1969, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ)), ΤΥΠΟΙ ΚΑΙΡΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/6374#page/1/mode/2up
Μιχαηλίδου,Χριστίνα (2010, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ)
http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/24028#page/52/mode/1up
ΜΑΜΑΣΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΟΣ (1997, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ)), ΑΝΑΛΥΣΗ ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΕΩΝ ΚΑΤΑ ΤΥΠΟ ΚΑΙΡΟΥ
http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/9166#page/1/mode/2up
Και για να καταλάβουμε τι σημαίνει εκλαϊκευμένη επιστήμη:
ΤΟ ΚΟΜΨΟ ΣΥΜΠΑΝ
Latest posts by Θοδωρής Κολυδάς (see all)
- Καύσωνες του χθες και του σήμερα. Μια προσέγγιση… - June 30, 2016
- Μετεωρολογικές βόμβες σε… ψυχρές λίμνες - June 27, 2016
- “Για μπάνιο πάω, κι αν θέλεις έλα…” - June 18, 2016
