συνέντευξη στην Τίνα Πανώριου.
Η Λώρη Κέζα γεννήθηκε στο Μόντρεαλ του Καναδά. Σπούδασε Γαλλική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας και είναι δημοσιογράφος. Γράφει ιστορίες για μικρούς και μεγάλους. Το τελευταίο της βιβλίο έχει ως πρωταγωνίστρια μία πολύ διαφορετική από τις κλασικές ελληνίδες γιαγιάδες…
- Το «10 μέρες στην τρελογιαγιά», το νέο βιβλίο σας πού απευθύνεται, κα Κέζα; Στις συνομήλικες της Βιργινίας και της Καρολίνας, των δύο πρωταγωνιστριών σας, ή σε πολύ μεγαλύτερα παιδιά, σαν εμάς καλή ώρα;
Σε παιδιά απευθύνεται, έχει όλα τα γνωρίσματα ενός βιβλίου για παιδιά. Κεντρικό πρόσωπο είναι η μικρή Βιργινία, που περιγράφει τη διαμονή της στα Βίλια σε πρώτο πρόσωπο. Υπάρχουν πολλές επεξηγήσεις και απλοποιήσεις, ώστε οι ανήλικοι αναγνώστες να έλθουν σε επαφή με κάποια σπουδαία ιστορικά ζητήματα. Ο Μάης του ’68 περιγράφεται συγκριτικά με έναν οικογενειακό καβγά. Η αποικιοκρατία περιγράφεται μέσα από μια απλούστευση των ολίγων παραγράφων. Τα αστεία είναι διάφανα, δηλαδή δεν γράφεται κάτι ως υπαινιγμός. Καμία γνώση δεν θεωρείται αυτονόητη. Επιπλέον με έμμεσο τρόπο περνούν από τις σελίδες του βιβλίου μηνύματα χωρίς διδακτισμό.
- Αυτή η απίθανη χίπισσα γιαγιά που σε τίποτα μα τίποτα δεν θυμίζει τις κλασικές δικές μας, είναι πρόσωπο υπαρκτό, της οικογένειάς σας ή τη φτιάξατε εσείς ως «αντίδοτο» στις πατροπαράδοτες;
Κατά κάποιο τρόπο πρόκειται για τη μητέρα μου, στην οποία αφιερώνω το βιβλίο. Υπάρχουν πολλά στοιχεία από τη ζωή της, όπως το ταξίδι με το Μοτομπεκάν στα Πυρηναία ή τα παιδικά της χρόνια στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Οι φίλες της Τρελογιαγιάς, η Γιαπωνέζα και η Σουηδέζα, είναι μια καρικατούρα ατόμων που έρχονταν στο σπίτι μας όταν ήμουν παιδί. Μεγάλωσα σε ένα περιβάλλον ξένων που ζούσαν στην Αθήνα και οι μαμάδες ήταν όντως διαφορετικές, αλλά στα μάτια μου αυτό ήταν το κανονικό. Δεν πρόκειται για αντίδοτο στις παραδοσιακές γιαγιάδες, καθώς δεν έχω έρθει σε κοντινή επαφή με την παραδοσιακή ελληνική οικογένεια, εννοώ δεν έχω ζήσει μέσα σε τέτοιο περιβάλλον. Ως παρατηρητής θα έλεγα ότι αυτές οι γιαγιάδες, που είναι πάντα διαθέσιμες για μπέιμπι σίτινγκ και αναλαμβάνουν όλα τα βαρετά της καθημερινότητας, είναι πολύ εξυπηρετικές και γενναιόδωρες. Αν όμως μου λέγατε να διαλέξω, θα διάλεγα το μοντέλο οικογένειας με το οποίο μεγάλωσα, το μοντέλο όπου παιδιά, γονείς και γιαγιάδες είναι ανεξάρτητοι και χειραφετημένοι.
- Πώς σας προέκυψε αυτή η ιστορία που, φαινομενικά είναι αστεία και εύπεπτη, περιέχει όμως πολλά αντιρατσιστικά μηνύματα; Το προσφυγικό δράμα σάς επηρέασε, σας θύμωσε;
Η ιδέα ήρθε από το σχολείο των παιδιών μου, το Lycée Franco-Hellénique Eugène Delacroix. Πρόκειται για σχολείο που υπάγεται στο Υπουργείο Εξωτερικών της Γαλλίας και στο οποίο φοιτούν κυρίως παιδιά ξένων που εργάζονται στην Ελλάδα. Πρόκειται για αλυσίδα σχολείων, σε όλο τον κόσμο. Σε κάθε τάξη λοιπόν τα παιδιά έρχονται από πολλές χώρες. Είναι σύνηθες να συνυπάρχουν τρεις, πέντε εθνικότητες. Αυτό είναι ένας πολιτισμικός πλούτος. Στην τάξη όλοι μιλούν γαλλικά, στο προαύλιο μιλούν ελληνικά, αραβικά, αγγλικά, ισπανικά. Υπάρχουν παιδιά τετάρτης δημοτικού που επικοινωνούν σε πέντε γλώσσες. Αυτή η επιτυχία οφείλεται στην καλή προαίρεση. Οι μαθητές και οι γονείς τους είναι δεκτικοί και ανοιχτοί, χαίρονται να ανακαλύπτουν τον πλανήτη.
Έχοντας λοιπόν στοιχεία για την ενσωμάτωση αλλοδαπών στην εκπαίδευση, δεν μπορούσα να δεχτώ τη φοβική αντιμετώπιση για τα παιδιά των μεταναστών στα ελληνικά σχολεία. Με καλή προαίρεση και σύστημα, όλα τα παιδιά μπορούν να ανταποκριθούν. Για μένα τα ελληνικά ήταν η τρίτη γλώσσα και τα ελληνικά έγιναν επαγγελματικό εργαλείο. Η Τρελογιαγιά έγινε ο δίαυλος για να ειπωθούν όσα με απασχολούν για την αρμονική συνύπαρξη των ανθρώπων.
- Οι Βέλγοι κάποτε –αν και σίγουρα όχι όλοι– έκοβαν τα χέρια των ντόπιων στο Κονγκό, οι Αμερικάνοι περιφρονούσαν τους Ινδιάνους, εμείς όμως ως λαός ήμασταν πάντα ανεκτικοί προς τους ξένους. Παραμένουμε όμως έτσι ή άμα τη επαφή με αλλόθρησκους, και δη κατατρεγμένους, έχουμε την τάση να γίνουμε φανατικότεροι των φανατικών;
Προσωπικά δεν ασχολούμαι με τη θρησκευτική πίστη κανενός. Αν εξανίσταμαι με κάτι, αυτό είναι η θέση της γυναίκας σε άλλες κοινωνίες και η θέση αυτή είναι σε συνάρτηση με τη θρησκεία. Δεν μπορούμε να παραβλέψουμε ότι η γυναίκα στον ισλαμικό κόσμο ζει χωρίς τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα: δεν μπορεί να ζήσει μόνη, δεν μπορεί να σπουδάσει και να ταξιδέψει χωρίς άδεια από κάποιο αρσενικό, δεν έχει περιουσία, δεν έχει δικαίωμα στο διαζύγιο. Όλα αυτά με κάνουν έξαλλη και θεωρώ καθήκον να πάρω θέση, να πω ευθέως ότι αποστρέφομαι τα άτομα εκείνα που γίνονται δυνάστες γυναικών ή αποδέχονται την καταπίεση. Αυτό θα το αρθρώνω πάντα με ένταση, με επιχειρήματα. Αποστρέφομαι συγκεκριμένες πρακτικές των φανατικών μουσουλμάνων, αλλά αυτό δεν με καθιστά φανατική. Βλέπω τις γυναίκες αυτές ως ανθρώπους και όχι ως αξεσουάρ ενός αντρικού σύμπαντος.
- Επιστρέφοντας στην Τρελογιαγιά, τι σας λένε οι αναγνώστες σας; Θα ήθελαν κι εκείνοι σαν…τρελοί μια τέτοια συγγενή τους, θεία, μαμά, νονά, να μοιάζει στη δική σας την Αμερικάνα;
Ναι, έχουν συμπαθήσει τη γιαγιά Κάρολ και ζητούν να μάθουν περισσότερα για αυτήν. Παίρνω πολύ επαινετικά μηνύματα από παντού, από γονείς, από δασκάλους, από βιβλιοπώλες. Δεν είναι το πρώτο μου βιβλίο, οπότε μπορώ να συγκρίνω και να πω με απόλυτη βεβαιότητα ότι η τρελογιαγιά αγαπήθηκε ήδη από το κοινό της.
- Τελειώνοντας αυτό το βιβλιαράκι, τι αισθανθήκατε; Χαρά, ανακούφιση ή μήπως σας λείπει η μικρή παρέα στο αγρόκτημα στα Βίλια;
Ένιωσα την ικανοποίηση της τελευταίας γραμμής, αλλά νιώθω ότι αυτή η παρέα παραμένει στο μυαλό μου. Πιθανώς να επανέλθω με άλλη ιστορία, με τους ίδιους χαρακτήρες. Οι παρουσιάσεις του βιβλίου σε σχολεία και σε βιβλιοπωλεία με βοηθούν να κρατώ επαφή με τους ήρωές μου. Είναι εδώ, μου κάνουν παρέα.
- Κλείνοντας, ετοιμάζετε κάτι καινούργιο;
Τον Οκτώβριο του 2017 θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Μεταίχμιο ένα εικονογραφημένο παραμύθι για παιδιά πρωτοσχολικής ηλικίας με τίτλο «Σε ανοίγω, σε κλείνω». Είναι ήδη έτοιμο ένα άλλο μυθιστόρημα, της ίδιας έκτασης και για κοινό της ίδιας ηλικίας με την Τρελογιαγιά, με τίτλο «Πέφτει η νύχτα στο Παλέρμο». Αυτόν τον καιρό γράφω ένα θεατρικό για παιδιά, που έχει κάμποση Ιαπωνία στην αφήγηση. Ταυτόχρονα προσπαθώ να ολοκληρώσω ένα μυθιστόρημα ενηλίκων, με ήρωα έναν συνταξιούχο βιοτέχνη.
Οι «Δέκα μέρες στην Τρελογιαγιά»
κυκλοφορούν από τις
Εκδόσεις Μεταίχμιο
Latest posts by Τίνα Πανώριου (see all)
- Η συγγραφέας Τζούλια Γκανάσου μιλά στην Τίνα Πανώριου για την ηρωίδα του ΓΟΝΥΠΕΤΕΙΣ - March 3, 2018
- Ένα μεσημέρι με τον Ντάνιελ Ντέι Λιούις στην Αθήνα… - February 3, 2018
- Ρεβιθοκοντούλης: κλασικά παραμύθια… αλλιώς από την Μαρίνα Γιώτη - January 28, 2018
